Een vrouw in Berlijn

Er zijn veel dagboeken over het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar er is er nauwelijks een dat zo openhartig is als dit. De schrijfster, die op het moment v... » 

Er zijn veel dagboeken over het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar er is er nauwelijks een dat zo openhartig is als dit. De schrijfster, die op het moment van schrijven ongeveer dertig jaar oud is, een ontwikkelde, kosmopolitische vrouw, noteert in drie schoolschriften indringend wat miljoenen vrouwen hebben meegemaakt: eerst het overleven in de puinhopen, zonder water, gas en elektriciteit, gepijnigd door honger, angst en weerzin, en vervolgens, na de slag om Berlijn, de vernederingen en verkrachtingen, de wraak van de Russische overwinnaar.

In het dagboek ontbreekt elk spoor van het zelfmedelijden waaraan de Duitsers na de nederlaag in 1945 leden; in plaats daarvan nietsontziende observaties, overpeinzingen die alleen maar op de waarheid uit zijn, volledige afwezigheid van illusies, en af en toe een bijna droge humor. Het is een onthutsend document over gruwel en schaamte, de wil te overleven en zelfhandhaving, waardoor het einde van de oorlog in een nieuw licht komt te staan.

Een vrouw in Berlijn verscheen voor het eerst in het Engels, in 1954.Er volgden vertalingen in negen talen, onder andere in het Nederlands (1957). Pas in 1959 verscheen het boek in de oorspronkelijke taal, het Duits, bij een kleine Zwitserse uitgeverij. De schrijfster ervoer in de jaren vijftig zoveel narigheid bij de publicatie van haar dagboek dat ze het bij haar leven niet meer herdrukt wenste te zien. Ze stierf in 2002. Het was haar uitdrukkelijke wens anoniem te blijven. «